Pożyczką jest operacja polegająca na udzieleniu przez osobę fizyczną lub instytucję określonej kwoty środków pieniężnych lub przedmiotów na czas określony lub nieokreślony.Jest umową dwustronnie zobowiązującą, a do jej zawarcia potrzebne są zgodne oświadczenia stron.
Pożyczka może być odpłatna lub nieodpłatna. Najczęściej jednak ponosimy koszty z tytułu zaciągnięcia pożyczki, jednak kosztem zawarcia umowy pożyczki są nie tylko odsetki. Od umowy pożyczki należy uiścić także podatek od czynności cywilnoprawnej.
Od pierwszego stycznia bieżącego roku PCC od umowy pożyczki, czyli podatek od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki został obniżony z dwóch procent od podstawy opodatkowania do połowy procenta od podstawy opodatkowania, natomiast osoby, które pożyczyły tysiąc złotych lub mniej od osób nie spokrewnionych podatku od czynności cywilnoprawnej od umowy pożyczki nie zapłacą. Z punktu widzenia podatnika ta druga zmiana jest niekorzystna, ponieważ dotychczas podatnicy nie płacili podatku pod warunkiem, że kwota pożyczki nie przekroczyła kwoty wolnej od podatku w wysokości pięciu tysięcy złotych w przypadku jednego pożyczkodawcy, a w przypadku większej ilości pożyczkodawców niż jeden kwota wolna wynosiła dwadzieścia pięć tysięcy złotych.
Zwolnieniu z opodatkowania podlegają pożyczki udzielane między osobami należącymi do pierwszej grupy podatkowej. Takie osoby jak małżonek, zstępni, wstępni pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha nie płacą podatku od czynności cywilnoprawnej jeśli kwota pożyczki nie przekracza limitu dziewięciu tysięcy sześciuset trzydziestu siedmiu złotych. Jeśli kwota pożyczki przekracza ten limit również mogą być zwolnieni z płacenia podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki pod warunkiem, że spełniają one następujące warunki:
– złożą w odpowiednim Urzędzie Skarbowym deklarację podatkową w terminie czternastu dni od daty dokonania czynności z wyjątkiem sytuacji, gdy umowa pożyczki została zawarta w formie aktu notarialnego,
– otrzymają pieniądze z pożyczki na rachunek płatniczy lub inny rachunek płatniczy w banku lub Spółdzielczej Kasie Oszczędnościowo Kredytowej, czyli w tak zwanym SKOK-u, albo przekazem pocztowym.
Jeśli chodzi o teściów, synowe i zięciów zwolnienie od podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki nie obowiązuje powyżej limitu dziewięciu tysięcy sześciuset trzydziestu siedmiu złotych pożyczanych na pięć lat.
Pożyczka udzielana przez pożyczkodawcę, który jest przedsiębiorcą zwolnionym z podatku VAT, czyli podatku od towarów i usług, w ramach świadczenia usług finansowych, również zwolniona jest z podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki.
Głównym bodźcem do obniżenia poziomu podatku od czynności cywilnoprawnych było zachęcenie pożyczkobiorców pożyczających pieniądze prywatnie do rozliczenia z Urzędem Skarbowym. W uzasadnieniu do projektu stwierdzono, że takie rozwiązanie spotka się z oczekiwanym działaniem ze strony przedsiębiorców nie posiadających zdolności kredytowej. Zdaniem ustawodawcy obniżenie obciążeń fiskalnych od umów pożyczek przyczyni się do wzrostu koniunktury gospodarczej.
Wiemy już też, że od pierwszego lipca dwa tysiące dziewiętnastego roku stanie się możliwe złożenie zbiorczej deklaracji podatku od czynności cywilnoprawnej. Będzie to dotyczyło tych podatników, którzy dokonali w miesiącu co najmniej trzech czynności cywilnoprawnych pod warunkiem, że ostatnia czynność będzie miała miejsce nie później niż w ciągu czternastu dni od dnia dokonania pierwszej czynności. Właśnie wówczas będą oni mogli złożyć zbiorczą deklarację PCC i zapłacić podatek raz za cały miesiąc. Do tego czasu Minister Finansów określi wzór zbiorczej deklaracji od czynności cywilnoprawnych oraz zostaną dostosowane systemy informatyczne do przyjmowania nowych formularzy.
Jeśli chodzi o przedsiębiorców pożyczających pieniądze, złożenie zbiorczej deklaracji PCC będzie możliwe tylko pod warunkiem, że zaciągnie ich wiele w miesiącu od wielu różnych osób i podmiotów nie zajmujących się profesjonalnie udzielaniem pożyczek.
Roszczenia z tytułu pożyczki są roszczeniami majątkowymi, przedawniają się więc wraz z upływem trzech lat, szczególnie jeśli chodzi o roszczenia pożyczkodawcy, czyli osoby udzielającej pożyczki, o jej zwrot. Natomiast w przypadku roszczeń biorącego pożyczkę, czyli pożyczkobiorcy, o wydanie przedmiotu pożyczki przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od chwili, kiedy przedmiot pożyczki miał być wydany. Chwila wydania owego przedmiotu zazwyczaj podana jest w umowie. Jeśli jej nie ma, należy uważać za nią datę zawarcia umowy.
Czy obniżona stawka podatkowa przyniesie oczekiwane efekty w postaci zwiększonych wpływów do budżetu państwa? Na ten moment ciężko to przewidzieć, ponieważ jeszcze nie minął pierwszy miesiąc rozliczeniowy nowego, dwa tysiące dziewiętnastego roku. Obniżenie podatku zawsze mobilizuje podatników do jego płacenia.
Wprowadzone zmiany w podatku od czynności cywilnoprawnych od umowy pożyczki są małym kroczkiem w kierunku uproszczenia obowiązującego w naszym kraju prawa podatkowego. Miejmy nadzieję, że nie tylko będzie to krok w dobrą stronę jeśli chodzi o upraszczanie prawa podatkowego, ale również do obniżenia pozostałych stawek podatkowych.
