Nasz zachodni sąsiad oferuje bardzo szeroki wachlarz kierunków studiów. Wiele z nich dostępne jest w języku angielskim, przez co jadąc do Niemiec na studia nie trzeba znać niemieckiego (chociaż oczywiście, znajomość tego języka zdecydowanie nam pomoże poza uczelnią). Chcąc studiować za granicą, wiele osób wybiera właśnie Niemcy ze względu na to, że sąsiadują z naszym krajem, a o pracę jest łatwo. Jak wyglądają studia w Niemczech?
Obecnie w Niemczech działa sto dziewięć uniwersytetów i szkół wyższych, dwieście szesnaście wyższych szkół zawodowych i pięćdziesiąt pięć akademii muzycznych. Istnieje oprócz tego dwadzieścia dziewięć szkół administracji publicznej, a część szkół zawodowych prowadzi edukację w systemie dualnym – czyli część zajęć prowadzi tradycyjnie, a część z nich odbywa się jako praktyki zawodowe u pracodawcy. Wybór jest więc bardzo duży. Na stronie Niemieckiej Centrali Wymiany Akademickiej można odnaleźć wyszukiwarkę kierunków i stypendiów. Ze względu na to, że każdy land niemiecki posiada odrębne prawodawstwo, zasady działania studiów wyższych się w nich różnią. Bardzo ważne jest dokładne sprawdzenie warunków, jakie obowiązują w landzie, do którego zechcemy się przenieść.
W Niemczech system studiów wygląda podobnie jak u nas – po studiach pierwszego stopnia, trwających trzy lata, uzyskuje się tytuł odpowiadający licencjatowi (B.A., B.Sc., bachelor of engineering), a po dwuletnich studiach magisterskich magistrowi (M.A., M.Sc., master of engineering). Chcąc kształcić się dalej, warto wiedzieć, że studia trzeciego stopnia, czyli doktoranckie, trwają od dwóch do pięciu lat. Część kierunków wymaga również zdania egzaminu po otrzymaniu dyplomu. Dotyczy to kierunków takich jak medycyna, prawo, farmaceuta czy nauczyciel.
Jeśli chodzi o rekrutację, jest ona krótsza niż w Polsce. Dokumenty przyjmowane są od połowy czerwca do połowy lipca (15 lipca). Polska matura jest honorowana na wszystkich uczelniach niemieckich, o ile została zdana w liceum ogólnokształcącym. W przypadku absolwentów liceów profilowanych i techników sytuacja jest inna – mogą oni podjąć studia jedynie na kierunku odpowiadającym profilowi szkoły średniej, co wymaga zdania dodatkowego egzaminu dopuszczającego w Studienkolleg, instytucji przygotowującej obcokrajowców do studiów na terenie Niemiec. Jeśli posiadamy tytuł licencjata lub inżynieria i chcemy drugi stopień studiów zrealizować w Niemczech, decyzja o tym, czy możemy podjąć się nauki, należy do wybranej uczelni.
Z oczywistych względów językiem wykładowym jest niemiecki, część kierunków ma jednak wykładowy język angielski. Chcąc studiować po niemiecku, należy zdać egzamin DSH lub TestDaF. Jeśli posiadamy certyfikat Instytutu Goethe’go na poziomie C2 lub zdany egzamin DSD II, możemy zostać zwolnieni z obowiązku zdawania DSH. W przypadku studiów po angielsku informacji o egzaminach językowych należy szukać na stronach internetowych wybranych uczelni.
Czy studia są płatne? Za to, czy czesne są pobierane, odpowiada kraj związkowy i aktualny rząd kraju. Obecnie pierwszy stopień studiów jest bezpłatny dla mieszkańców UE, jednakże istnieją semestralne opłaty (od 100 do 250 euro). Część uczelni wprowadza opłaty dla osób, które studiują dłużej niż przewidziana liczba semestrów na danym kierunku, a ci, którzy do Niemiec przyjeżdżają, mając już dyplom, mogą zapłacić nawet 500 euro za semestr. Tu również należy upewnić się na stronie www uczelni.
Każdy obcokrajowiec może złożyć wniosek o miejsce w akademiku, żeby jednak to zrobić, musi posiadać legitymację studencką uczelni, a więc należy liczyć się z poszukiwaniem stancji na przynajmniej pierwsze kilka miesięcy. Wniosek o akademik składa się w Studentenwerk, organizacji, która prowadzi domy studenckie i stołówki.
Przybywając do Niemiec, należy zgłosić się na uczelnię i przejść przez immatrykulację. Dodatkowo, aby zapisać się na studia, musimy posiadać zaświadczenie o posiadanym ubezpieczeniu zdrowotnym. Nim upłyną trzy miesiące, należy do urzędu meldunkowego dostarczyć następujące dokumenty: dowód osobisty, dowód immatrykulacji, zaświadczenie o ubezpieczeniu i deklarację o posiadanym zabezpieczeniu finansowym na czas studiów w Niemczech. Jeśli chodzi o ubezpieczenie zdrowotne, powinno się posiadać Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego, czyli EKUZ. Uzyskuje się ją poprzez złożenie wniosku w oddziale wojewódzkim Narodowego Funduszu Zdrowia. Jeśli mamy mniej niż 30 lat, a liczba semestrów studiowanych w Niemczech nie przekracza czternastu, mamy prawo ubezpieczyć się w tamtejszych państwowych kasach chorych. W takiej sytuacji miesięczna składka na ubezpieczenie wynosi około 80 euro. Tyle samo kosztuje semestralny bilet na komunikację miejską – niektóre uczelnie wliczają go we wspomnianą opłatę semestralną. Średni koszt utrzymania studenta w Niemczech to około 800 euro, z czego od 220 do 350 euro miesięcznie to opłaty za mieszkanie. Koszty oczywiście zależne są od indywidualnych potrzeb oraz od miasta, które wybraliśmy na nasze studia zagraniczne.
