Emerytura po mężu często staje się głównym utrzymaniem wdowy, która w obliczu tragedii nie jest w stanie pracować, załamuje się lub też nigdy nie pracowała, ponieważ osobą utrzymującą rodzinę był mąż. Oczywiście sytuacja ta może dotyczyć również wdowca. Warto jednak w tych trudnych chwilach nie zapominać, że pieniądze, które przed śmiercią otrzymywał małżonek, teraz należą się wdowie, wdowcowi i rodzinie zmarłego i upomnieć się o nie. Wszak pracował on na nie przez większość swojego życia.
W takiej sytuacji warto wiedzieć, że po śmierci współmałżonka przysługuje nam prawo do otrzymywania w jego imieniu świadczeń takich jak renta czy emerytura. Należy jednak pamiętać, że jeśli wdowa sama otrzymuje własną emeryturę czy rentę, wypłacaną z tytułu wieloletniej pracy lub niezdolności do jej wykonywania, nie może pobierać dwóch świadczeń – musi zdecydować się na jedno. Jeśli sama tego nie zrobi, decyzję podejmie za nią Zakład Ubezpieczeń Społecznych; w tym wypadku pierwszeństwo będzie przysługiwało wyższej emeryturze lub rencie. ZUS idzie w takich sytuacjach obywatelom bardzo na rękę.
Gdy małżeństwo miało dzieci, przyjęte na wychowanie wnuki lub gdy zmarły pomagał w utrzymaniu swoich rodziców, całej rodzinie przysługuje łączona renta rodzinna – jest to świadczenie dla członków rodziny osoby zmarłej, której w chwili śmierci wypłacana była, lub ta osoba spełniała warunki do otrzymywania emerytury lub renta z tytułu niezdolności do pracy, oraz uprawnionym krewnym osoby, która przed śmiercią pobierała zasiłek lub świadczenie przedemerytalny albo nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, ponieważ otrzymywanie tych świadczeń już równoznaczne z faktem, że denat spełniał wszystkie warunki do uzyskania renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy.
Renta rodzinna dla jednej wynosi 85% świadczenia, jakie otrzymywałby zmarły, dla dwóch – 90%, a dla trzech lub więcej członków rodzinny – 95%. Świadczenie to podlega równemu podziałowi pomiędzy wszystkie osoby uprawnione do jego otrzymywania. Od marca 2017 roku minimalna wysokość renty rodzinnej wynosi 1000 zł.
Osoby uprawnione do otrzymywania świadczenia po zmarłym członku rodziny to m.in. współmałżonek (który ukończył 50 rok życia, jest niezdolny do pracy lub wychowuje podlegające pod denata uczące się lub niepełnoletnie dziecko), rodzice denata, jego dzieci rodzone, przysposobione oraz dzieci współmałżonka (do ukończenia 16 roku życia lub do ukończenia nauki, lecz nie dłużej niż do 26 roku życia), czy też wychowywane przez denata wnuki lub rodzeństwo (spełniające wymagania dotyczące dzieci denata, oraz przyjęte na wychowanie przynajmniej rok przed śmiercią opiekuna, niemające prawa do renty po rodzicach, gdy ci nie są w stanie ich utrzymać, lub gdy zmarły był ich prawnym opiekunem).
Prawo do renty rodzinnej nabywa również współmałżonka lub współmałżonek zmarłego, który w ciągu 5 lat od jego śmierci ukończył 50 rok rok życia, stał się niezdolne do pracy lub osiągnął wiek 50 lat, albo też stał się niezdolny do pracy po śmierci męża lub żony. Jeżeli nie spełnia tych warunków, ale jednocześnie nie jest w stanie sam się utrzymać, przysługuje mu prawo do pobierania okresowej renty rodzinnej, która wypłacana będzie maksymalnie do roku od chwili śmierci współmałżonka, lub gdy będzie (maksymalnie w ciągu 2 lat od śmierci męża) brać udział w szkoleniach, które pozwolą mu uzyskać kompetencje do wykonywania pracy zarobkowej.
Przedstawione powyżej zasady dotyczą zarówno wdowy jak i wdowca.
Rodzicom zmarłego przysługę prawo do otrzymywania renty rodzinnej w przypadku, gdy denat przed śmiercią pomagał im finansowo w utrzymywaniu się, lub gdy spełniają warunki dotyczące wdowy lub wdowca po zmarłym emerycie lub renciście.
Oby otrzymać rentę rodzinną, należy w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych złożyć dokumenty takie jak świadectwo urodzenia oraz zgonu osoby, po której chcemy otrzymać świadczenia, dokument potwierdzający naszą datę urodzenia, odpis skrócony aktu małżeństwa lub dokument stanowiący potwierdzenie, że denat był opiekunem osoby ubiegającej się o otrzymywanie renty rodzinnej. Ponadto studenci są zobowiązani do przedstawienia zaświadczenia z uczelni, że faktycznie się na niej uczą. W razie wątpliwości najlepiej będzie zadzwonić, napisać maila lub osobiście wybrać się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, którego pracownicy rozwieją wszelkie wątpliwości dotyczące zawiłości prawnych, przepisów, oraz naszych praw i obowiązków związanych z przejęciem emerytury czy renty po zmarłym małżonku.
Gdy umiera nasza druga połowa, z którą spędziliśmy połowę życia, przeżyliśmy mnóstwo przepięknych chwil, wychowaliśmy dzieci i wnuki, zbudowaliśmy dom i po prostu byliśmy razem, nagle wali się cały nasz świat. W tych chwilach smutku i rozpaczy nie powinniśmy jednak zapominać o finansowym zabezpieczeniu siebie oraz naszych najbliższych. Warto zaznajomić się z tym, co prawo mówi w kwestii otrzymywania emerytury lub renty po zmarłym małżonku, i zgłosić się do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych po pieniądze, które nam oraz naszej rodzinie się należą.
